Woningcorporaties hebben anno 2022 veel op hun bord liggen. Natuurlijk is het welzijn en welbevinden van haar huurders prioriteit nummer 1, maar het speelveld waarin dat gebeurt, verandert snel.
Zo zijn corporaties verplicht om hun vastgoedportefeuille te verduurzamen. Tegelijkertijd worstelen ze met maatschappelijke opgaven zoals betaal- en beschikbaarheid van woningen, huisvesting van urgente doelgroepen en wonen met zorg. Niet zo gek dus, dat corporatie soms worstelen met het prioriteren van acties en inspanningen.
Betaal- en beschikbaarheid van woningen
Het zal geen verrassing zijn, woningtekort is een nijpend probleem in het hele land, maar met name in de Randstedelijke gebieden. Veel salarissen zijn niet met de inflatie meegegroeid. Dat betekent dat de doelgroep voor de sociale huursector is toegenomen. Daarbij is het beschikbare aanbod afgenomen doordat corporaties de afgelopen jaren huurwoningen hebben moeten verkopen. Woningzoekers moeten soms wel tien jaar wachten voordat ze in aanmerking komen voor een huurwoning via een woningbouwcorporatie.
Sociale huurwoningen bijbouwen kan niet zomaar, want er zijn onvoldoende locaties beschikbaar, bouwmaterialen zijn duur en bouwpersoneel is moeilijk te vinden. Bovendien hebben veel bouwprojecten lang stilgelegen door de coronacrisis. En dan nog de betaalbaarheid; alles wordt duurder, de inflatie is hoog en dan moeten corporaties ook nog verduurzamingsmaatregelen doorvoeren. Deze kosten zijn niet zomaar door te berekenen aan de huurders. Buiten dat zou dat ook niet wenselijk zijn in het kader van het Sociaal Huurakkoord.
Huisvesting doelgroepen
Mensen met urgentie, mensen die zorg nodig hebben zoals ouderen of mensen met een ggz-achtergrond of andere bijzondere doelgroepen, moet een corporatie ‘passend toewijzen’. Door het woningtekort is dit een nog groter probleem dan het voorheen al was. Als mensen onnodig lang in een blijf-van-mijn-lijfhuis, daklozenopvang of een beschermd wonen project moeten blijven, is dit slecht voor hun ontwikkeling én het kost de maatschappij veel geld. Het is dus een maatschappelijke opgave voor gemeenten en corporaties om deze doorstroom op gang te krijgen. Daarnaast hebben gemeenten en corporaties een gezamenlijke uitdaging bij het huisvesten van statushouders. Tegelijkertijd kan elke woning die toegewezen wordt buiten de reguliere procedures om, leiden tot commotie en ontevredenheid in de maatschappij. Ook kan de oververtegenwoordiging van sommige doelgroepen een oorzaak zijn van overlast in de wijk. Hiermee komt de leefbaarheid onder druk te staan.
Actieagenda Wonen
De Actieagenda Wonen is het resultaat van een samenwerking tussen 34 organisaties die allemaal actief zijn op het bredere werkveld van wonen, bouwen, zorg en ondersteuning. In het plan wordt uitgelegd hoe de samenwerkende partijen in tien jaar een miljoen toekomstbestendige woningen willen opleveren. Voor woningcorporaties ligt de focus op de bouw en exploitatie van sociale (gereguleerde) huurwoningen. Ze moeten hun huidige productie verdubbelen en daarnaast meer flexwoningen realiseren voor acute opvang. Ook moeten de woningcorporaties de komende jaren zorgen voor 50.000 eenheden in geclusterde woonvormen voor ouderen. In het plan staan verder maatregelen over sociale voorzieningen in de wijk voor ontspanning en ontmoeting, om de leefbaarheid op niveau te houden.
Verduurzaming vastgoedportefeuille
In het Klimaatakkoord van Parijs zijn afspraken gemaakt over het verminderen van CO2-uitstoot en behoud van natuurlijke hulpstoffen. Deze doelstellingen zijn in Nederland vastgelegd in de klimaatwet. De belangrijkste doelen zijn het verlagen van de uitstoot van broeikasgassen met 49% in 2030 (ten opzichte van 1990), 95% minder broeikasgassen in 2050 (ten opzichte van 1990) en uitsluitend CO2-neutraal geproduceerde elektriciteit in 2050. In het akkoord staat ook dat in 2050 zeven miljoen woningen van het aardgas af moeten zijn. De zogenaamde ‘gebouwde omgeving’ moet voor 7% bijdragen aan het verminderen van uitstoot. Flinke uitdagingen dus voor woningcorporaties, vastgoedbeleggers en particuliere woningeigenaren.
Woningcorporaties als startmotor van de energietransitie
Mede door het Klimaatakkoord is duurzaamheid een hot topic in vastgoed. Hier moeten we allemaal wat mee! Zo bepaalt Europese wetgeving dat er sinds 2020 alleen nog naar duurzame woningen gebouwd mogen worden. Maar ook de bestaande portefeuille moet een upgrade krijgen. Corporaties hebben hier een zware taak, want in het Klimaatakkoord staat dat zij het voortouw moeten nemen; ze zijn aangewezen als de startmotor van de energietransitie. Voor 2050 moeten alle woningen CO2-neutraal en gasloos zijn gemaakt. Als eerste stap moeten nog dit jaar minimaal 100.000 woningen worden aangesloten op bestaande warmtenetten. Daarbij is het de bedoeling dat de kosten niet op de huurders verhaald worden. Wel wordt er gewerkt aan financieringsmogelijkheden zoals fondsen, leningen en subsidies.
Gebundelde krachten
Aedes, de branchevereniging van woningcorporaties, heeft twee routes bedacht om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen: gecoördineerde aansluitingen op warmtenetten én gezamenlijke uitvraag van isolatie of warmtepompen. Het project de Startmotor moet zorgen voor het versneld aardgasvrij maken van minimaal 100.000 corporatiewoningen. Het project de Renovatieversneller moet helpen bij het gezamenlijk inkopen van warmtepompen, isolatie of andere verduurzamingstechnieken. Bundeling van vraag en schaalvergroting moeten ervoor zorgen dat de kosten voor het verduurzamen van de woningen dalen. Dit is vooral belangrijk om te voorkomen dat huurders met hoge kosten opgezadeld worden.
Als woningcorporatie sta je niet alleen
Met al deze uitdagingen is het logisch dat je als bestuurder soms door de bomen het bos niet meer ziet en moeite hebt met de prioritering. Corporaties hebben veel kennis over en ervaring met alles rondom het welzijn en welbevinden van huurders. Duurzaamheidsmaatregelen zijn vaak een ander verhaal. Dit is een relatief nieuw onderwerp dat ook nog eens technisch ingewikkeld kan zijn. Het goede nieuws is: dit is bij uitstek een onderwerp waarvoor een corporatie een specialist kan inschakelen.
Door de ontwikkeling, installatie en exploitatie van warmtesystemen uit te besteden, heeft de corporatie geen omkijken meer naar leveringszekerheid, beheer, onderhoud en bewonerscommunicatie. En wij investeren zelfs mee om de transitie naar een duurzaam energiesysteem te versnellen. De apparaten als een warmtepomp of zonnepanelen blijven dan eigendom van evoyo. Je koopt je warmte in bij evoyo en levert deze aan je huurders. Zo heb je als woningcorporatie meer rust en ruimte om de andere uitdagingen met succes op te pakken.
Wil je eens sparren over de mogelijkheden en hoe wij jou als corporatie kunnen bijstaan? Neem gerust contact met ons op, wij vertellen je graag meer!
